چگونه عمر باتری گوشی را به بهترین شکل افزایش دهیم
این روزها باتری اسمارت‌فون‌ها یکی از مهم‌ترین و در عین حال عقب‌افتاده‌ترین بخش‌های سخت‌افزاری آن‌هاست. مهم نیست که موبایلتان پردازنده‌ای قوی‌تر از پی‌سی‌ها یا فضای رم حجیم‌تر از لپ‌تاپ‌ها دارد، اگر یک باتری ضعیف در دل دستگاه قرار گرفته باشد شیرینی امکانات فراوان گوشی را به کامتان تلخ می‌کند. خبر ناراحت‌کننده این است که کمپانی‌های مختلف تلاش چندانی هم برای ارتقای وضعیت باتری‌ها انجام نمی‌دهند. البته گوشی‌هایی هم تولید شده که نزدیک به یک هفته شارژدهی دارند اما مثلا یکی از آن‌ها Gionee Marathon M5 است که باتری ۶۰۲۰ میلی‌آمپری و وزن ۲۱۱ گرمی دارد که هرکسی قادر به حمل آن نیست؛ ناگفته نماند که از ضعیف‌ترین امکانات ممکن نیز برخوردار است!
با مروری بر صفحات وب می‌توان راهکارهایی برای افزایش طول عمر روزانه باتری پیدا کرد. به عنوان مثال اپلیکیشن‌های پرمصرف را حذف کنید، از جی‌پی‌اس و وای‌فای تا حد ممکن استفاده نکنید، اینترنت دیتا را که نزدیکش هم نروید یا نور نمایشگر را پایین بکشید که با عمل به این راهکارها در حقیقت گوشی هوشمند به گوشی کاملا غیرهوشمند تبدیل می‌شود! در این مقاله دو موضوع مهم درباره باتری‌ها را به صورت خلاصه بررسی می‌کنیم. بخش اول مربوط به نحوه عملکرد باتری‌ها و چرخه‌های شارژ است و بخش دوم هم به راهکارهایی برای افزایش طول عمر باتری و نحوه نگهداری صحیح از آن اختصاص دارد. برای مطالعه این مقاله جذاب با جی‌اس‌ام همراه باشید.
۱- رابطه میان ولتاژ باتری و عمر سرویس
همان‌طور که در جدول بالا مشاهده می‌کنید رابطه مستقیمی میان ولتاژ سلول‌های باتری و چرخه‌های سالم شارژ پیش از آسیب‌دیدن باتری وجود دارد. به عنوان مثال یک باتری که سلول‌هایی با ولتاژ ۴٫۲۰ ولت دارد می‌تواند بین ۳۰۰ تا ۵۰۰ بار به طور سالم و بدون هدررفتن سلول‌ها از صفر تا ۱۰۰درصد شارژ شود. حالا اگر این ولتاژ به ۴ولت کاهش یابد می‌توان به ۱۲۰۰ تا ۲۰۰۰ چرخه سالم دست یافت که در عمل بیش از سه سال استفاده از گوشی است! البته به این نکته دقت داشته باشید که باتری‌ای که با ولتاژ ۴ولت شارژ شده است عملا ظرفیتی معادل ۸۰ درصد از باتری‌ای در اختیار کاربر قرار می‌دهد که با ۴٫۳ولت شارژ شده؛ یعنی اگر باتری ۳۰۰۰میلی‌آمپری با ولتاژ بالاتر، ۱۰ ساعت کارکرد دارد باتری دوم با همان حجم ۳۰۰۰ میلی‌آمپر اگرچه برای مدت بیشتری سالم می‌ماند، در بهترین حالت ۸ ساعت کارکرد دارد!
۲- عمق تخلیه باتری روی ظرفیت آن تاثیر دارد
احتمالا بارها شنیده‌اید که عده‌ای می‌گویند باید باتری اسمارت‌فون را ۱۰۰درصد شارژ کرد و اجازه داد تا به صفر درصد برسد و سپس دوباره شارژ کرد. جالب است بدانید که هم شارژ ۱۰۰درصد و هم تخلیه صفر درصد هردو برای باتری‌های لیتیوم‌یونی مضرند. به عنوان مثال در جدول بالا نشان داده‌ایم که با تخلیه چند درصدی باتری می‌توان چندبار آن را به صورت سالم شارژ و دشارژ کرد تا ظرفیتش در عمل ۳۰ درصد کاهش یابد. پیش از این‌که توضیح اضافه بدهیم باید اشاره کنیم اگرچه عددی که از باتری در بالای نمایشگر نشان داده می‌شود ۱۰۰درصد است، در عمل ممکن است باتری ۳۰درصد یا بیشتر از عملکرد اولیه خود افت کرد باشد و عملا شما فقط از ۷۰ درصد باتری استفاده می‌کنید، حتی در حالت شارژ ۱۰۰درصد!
حالا بهتر است کمی به تحلیل جدول بالا بپردازیم. اگر همیشه باتری گوشی را تا بیشترین حد ممکن شارژ کنید و اجازه دهید که تا صفر درصد تخلیه شود، در بهترین حالت می‌توان ۳۰۰ تا ۵۰۰بار آن را شارژ کرد و بعد از آن عملکرد باتری ۳۰درصد افت می‌کند. یعنی اگر روزانه یک‌بار گوشی را با این روش شارژ می‌کنید احتمالا ۳۰۰ تا ۵۰۰ روز عملکرد باتری مثل روز اول است. البته فاکتورهای دیگری هم در این میان وجود دارند که تضمین می‌کنند هیچ کاربری بیشتر از یک سال نتواند از باتری گوشی بهترین استفاده را ببرد! به همین ترتیب اگر همیشه باتری را ۱۰۰ درصد شارژ کنید و به محض رسیدن به ۵۰درصد دوباره آن را شارژ کنید؛ در این حالت بین ۱۲۰۰ تا ۱۵۰۰ بار چرخه شارژ به سلامت طی می‌شود. همان‌طور که در جدول ملاحظه می‌کنید با تخلیه ۲۵ و ۱۰درصدی باتری و سپس شارژ کردنش می‌توان بهترین نتیجه را گرفت که معادل چندین سال استفاده کردن از باتری گوشی مثل روز اول است! در نتیجه باتری را در دفعات بیشتر شارژ کنید و کمتر اجازه دهید تخلیه شود.
۳- شارژ سریع و مضرات آن
شاید این بخش از مقاله برای کاربرانی که گوشی‌هایشان از شارژ سریع پشتیبانی می‌کنند اندکی ناراحت‌کننده باشد. باتری‌ها زمانی بهترین عملکرد را دارند که به آن‌ها مهلت داده شود و آهسته شارژ شوند. به عنوان مثال شارژر آیپد‌ها جریانی معادل ۲٫۱ آمپر دارد اما بهترین حالت برای شارژ گوشی یک آداپتور با جریان ۵۰۰ میلی‌آمپر یعنی یک‌چهارم شارژر آیپد است. حتی عده‌ای از کارشناسان یو‌اس‌بی‌های کامپیوتر را پیشنهاد می‌دهند که مدت‌زمان بسیار زیادی برای شارژ گوشی نیاز دارند. البته به این موضوع دقت داشته باشید که کمپانی‌های تولیدکننده هم تلاش زیادی برای کاهش مضرات شارژ سریع گوشی‌ها انجام داده‌اند که بخش بزرگی از آسیب‌ها را دفع می‌کند، اما بازهم باتری‌ها در شارژهای آرام‌تر عملکرد و طول عمر فوق‌العاده بهتری دارند.
تا اینجای کار مباحث تخصصی باتری‌ها را مطرح کردیم که عموما درباره نحوه شارژ سالم و اعداد و ارقام است. در ادامه به نکاتی اشاره می‌کنیم که به نحوه کارکردن شما با موبایلتان ارتباط دارد و البته که تاثیر بسزایی در افزایش طول عمر باتری می‌گذارد.
۱- دفعات شارژ بالا بهتر از شارژهای طولانی
برای ورزیده‌شدن بدن دو گزینه را می‌توان مد نظر داشت. گزینه اول این‌که یک‌بار در ماه ۱۰۰ کیلومتر دوید و دوم این‌که ۳۰بار در ماه هربار ۳ کیلومتر دوید؛ کدامیک برای سلامت فرد بهتر است؟ مسلما گزینه دوم که شامل ورزش مداوم است برای بدن مفیدتر است زیرا فشار زیادی وارد نمی‌کند و همچنین آهسته و پیوسته است. باتری‌ها هم در این زمینه کاملا مشابه بدن عمل می‌کنند. به جای این‌که دو روز از گوشی استفاده کنید و شارژ را از ۱۰۰ به صفر و از صفر به ۱۰۰ برسانید، در دفعات بیشتر باتری را شارژ کنید. به عنوان مثال وضعیت باتری را از ۳۰ درصد به ۶۰ درصد برسانید یا از ۴۵ تا ۷۹ درصد شارژ کنید. جالب است بدانید که حالت ایده‌آل باتری تقریبا بین ۴۰ تا ۵۰ درصد است و اگر دقت داشته باشید معمولا باتری گوشی‌ها پس از خروج از کارخانه و اولین‌باری که روشن می‌شوند هم در همین حدود است (البته گوشی من هنگام خرید اصلا شارژ نداشت!)؛ پس هیچ‌وقت باتری را زیر ۳۰ درصد نکشانید و همچنین بیش از ۸۰ تا ۸۵ درصد هم شارژ نکنید.
۲- چرا نباید شارژ را به صفر درصد برسانید؟
این‌که گوشی را در حالت ۱۰۰درصد به شارژ نگه دارید مضر است، اما این‌که شارژ باتری به صفر درصد برسد بسیار زیان‌بارتر است. جالب است بدانید که باتری‌های مدرن هیچ‌وقت واقعا تخلیه نمی‌شوند و هرکاری که بکنید باز هم چند درصدی در انتهای باتری باقی می‌ماند که برای شما قابل دسترس نیست و هیچ‌وقت هم کاملا تخلیه نمی‌شود. خبر بد این‌که با هربار تخلیه شارژ تا صفر درصد تعدادی از سلول‌ها دیگر شارژ نمی‌شوند و در حقیقت برای همیشه از دست می‌روند.
۳- ۴۰ درصد: وضعیت ایده‌آل باتری
همان‌طور که پیش‌تر اشاره کردیم میزان شارژ ۴۰ درصد بهترین حالت برای باتری است و حالا دلیلش را توضیح می‌دهیم. وقتی که باتری به این میزان از شارژ می‌رسد ولتاژ سلول‌ها نه آنقدر زیاد است که به آن فشار وارد شود و نه آنقدر کم است که مشکلی ایجاد کند. در حقیقت وقتی گوشی ۴۰ تا ۵۰درصد شارژ دارد می‌تواند به آرامی تخلیه شود، بدون این‌که سلولی بمیرد یا حرارتی ایجاد شود.
۴- از داغ‌شدن گوشی جلوگیری کنید
احتمالا همه می‌دانیم که داغ‌شدن هر وسیله الکتریکی، به‌خصوص گوشی، مضر است، اما خب چندان هم به آن اهمیت نمی‌دهیم زیرا Most Wanted و GTA بسیار مهم‌تر از سلامت باتری است! در ادامه متوجه می‌شوید که دمای زیاد چقدر برای باتری مضر است. به عنوان مثال اگر دمای میانگین گوشی در سال ۶۰ درجه سلسیوس باشد نزدیک به ۸۰درصد باتری از دست می‌رود و عملا شارژ ۱۰۰درصدی دستگاه پس از یک‌سال معادل ۲۰ درصد روز اول است! البته همان‌طور که حدس زده‌اید امکان ندارد دمای میانگین هیچ گوشی‌ای در طول سال ۶۰ درجه باشد، اما ۲۵ درجه چطور؟ دمای گوشی در حالتی که هیچ کاری با آن انجام ندهید بین ۲۰ تا ۳۰ درجه متغیر است. در این شرایط با گذشت یک‌سال ۲۰درصد از عملکرد آن کاهش می‌یابد و عملا شما فقط از ۸۰ درصد ظرفیت آن استفاده می‌کنید؛ پس سعی کنید تا جایی که امکان دارد از گرم‌شدن آن جلوگیری کنید یا به فکر تعویض باتری باشید!
۵- دمای پایین هم چندان مناسب نیست
احتمالا با خواندن پاراگراف بالا الان به سمت یخچال می‌دوید تا دمای گوشی را پایین بیاورید! اما دست نگه دارید. همان‌طور که دمای بالا روی باتری تاثیر منفی دارد، دمای پایین هم چندان مناسب نیست. در دمای بسیار پایین هم سلول‌های باتری توانایی شارژشدن را از دست می‌دهند، درست مثل حالتی که در گرما به آن‌ها دست می‌دهد. درنتیجه همیشه دما را در حالت متعادل و معمولی نگه دارید.
۶- باتری را بی‌استفاده نگذارید
معمولا زمانی که ولتاژ باتری به ۳ولت می‌رسد باتری گوشی کاملا تخلیه است، اما اگر به ۲٫۷ولت سقوط کند چه اتفاقی می‌افتد؟ در صورتی که ولتاژ تا این حد پایین آید مدارهای محافظ باتری وارد عمل می‌شوند و قابلیت شارژ مجدد را از سلول‌ها می‌گیرند که به این وضعیت »حالت خواب باتری« هم می‌گویند. این هم یکی دیگر از دلایلی است که باید باتری را در وضعیت ۴۰ تا ۸۰ درصد نگه داشت، زیرا ولتاژ در وضعیت مناسب است و ماندگاری سلول‌ها بسیار بالاتر است.
۷- باتری اضافه نخرید!
همان‌طور که می‌دانید لوازم جانبی هر گوشی برای مدت محدودی در بازار پیدا می‌شود و پس از آن دیگر نایاب است. با خواندن این مقاله شاید قصد خرید چند باتری لیتیوم یونی اضافه داشته باشید، اما این کار هم اشتباه است. باتری‌ها تاریخ مصرفی با عنوان Shelf Life دارند؛ به این معنی که تا مدت محدودی می‌توانند بدون استفاده در قفسه مغازه باقی بمانند. اگر حالا یک باتری لیتیومی بخرید و چند ماه بلااستفاده بماند، بسته به تاریخی که تولید شده، ممکن است تا زمان استفاده فاسد شود و اصلا قابل استفاده نباشد! پس هنگام خرید باتری از فروشگاه به تاریخ تولید آن هم دقت کنید. در حقیقت راه زنده‌ماندن باتری‌ها شارژکردن آن‌هاست و علت مرگ آن‌ها هم شارژ‌شدن‌های مکرر است؛ جالب است، نه؟
نظر شما درباره نگهداری باتری گوشی چیست؟ شما چه راهی برای افزایش طول عمر باتری پیشنهاد می‌کنید؟ آیا تاکنون از متدهای بالا استفاده کرده‌اید؟ این مقاله چقدر برای شما مفید بود؟ (شایان ذکر است جزئیات این مقاله از معتبرترین وب‌سایت‌های تکنولوژی از جمله Battery University برداشت شده که حاصل تحقیقات حرفه‌ای‌ترین کارشناسان حوزه باتری است.)
